Ünite  2 – Mali Tablolar

Bilanço ve Gelir Tablosu

Para ile ifade edilen mali nitelikteki işlemler (işletmenin varlık ve kaynaklarında değişme yaratan) kaydetme sınıflandırma işlemlerinden sonra özetlenerek dürüst ve tarafsız bilgi veren tablolar hazırlanır. Bu şekildeki tablolara mali tablolar denir.

Başlıcaları: Bilanço ve gelir tablolarıdır. Bunların dışında fon akım tabloları,nakit akım tabloları,özkaynak değişim tablosu,kar dağıtım tablosu,satışların maliyeti tablosu gibi tablolar vardır.

Mali Tabloların Genel Amaçları

Varlık ve kaynaklardaki değişiklikler ile işletmenin faaliyet sonuçları hakkında bilgi sağlamak (mali durumu,kar veya zararı hakkında)

İşletmeyle ilgili taraflara karar almalarında yardımcı olmak

Gelecekteki para ile ilgili olayları değerlendirmek ve bu değerlendirmeye yardımcı olacak bilgiler sağlamak

Mali tablolar hazırlanırken anlaşılabilir olmasına,tarafsız olmasına ihtiyaçlara cevap vermesine ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olmasına dikkat edilmelidir.

Mali tablolar hazırlanırken faaliyet dönemi olarak bir takvim yılı esas alınır.

Dönem : Planlama, ölçme, kontrol işlevlerinin yerine getirilmesi bakımından muhasebe işlemlerinin gerçekleştirilmesinde ve muhasebe bilgilerinin elde edilmesinde temel alınan zaman dilimidir.

Ticari faaliyette bulunulan işletmenin elinde bulunan paranın mala(stoklara) , malın satılıp paraya dönüşme sürecine faaliyet döngüsü denir.

Bilanço

İşletmenin belirli bir tarihteki mali durumunu gösteren tabloya bilanço denir. İşletmeler işe yeni başladıklarında dönembaşı bilançosu düzenlerler. Faaliyetlerine öteden beri (uzun yıllar) devam eden işletmelerin dönem sonu bilançoları takip eden yılın dönembaşı bilançosudur.

Bilanço’nun Özellikleri

  • 2009 yılı dönemsonu bilançosu 2010 yılı dönembaşı bilançosudur.
  • Bilançonun temeli denklik kuralına dayanır.
  • Bilanço üzerinde bilanço kelimesi,işletmenin ismi,bilançonun tarihinin olması gerekir.
  • Bilançoların sol tarafına aktif,sağ tarafına pasif denir.

Bilanço’nun Şekli

AKTİF (A) İşletmesi 1/01/ .. Tarihli Dönem Başı Bilançosu PASİF
1. Dönen Varlıklar
2. Duran Varlıklar		 3. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
4. Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
5. Öz Kaynaklar
Varlıklar = Aktif Toplam Kaynaklar = Pasif Toplam

Varlıklar

  1. Dönen varlıklar: Bir yıl içerisinde para veya paraya dönüşebilecek varlıklardır. Kasa,banka,mal, gibi
  2. Duran varlıklar: Bir yıl içinde paraya dönüşmeyen varlıklardır. Bina, demirbaş, arsa, imtiyaz, hak gibi
  3. Kısa vadeli yabancı kaynaklar : Vadesi bir yıl olan bir yıl içinde ödenmesi zorunlu olan borçlardır.
  4. Uzun vadeli yabancı kaynaklar : Vadesi bir yıldan fazla olan borçlardır. Vade 2 yıl ve üzerindedir.
  5. Öz Kaynaklar: İşletme sahip ve ortaklarının işletme üzerindeki hak sahipliğini gösteren kaynaklardır.

Kaynaklar

Üçüncü kişilerin işletme üzerindeki haklarına borçlar, işletme sahip ve ortaklarının işletme üzerindeki haklarına sermaye denir.

Bilanço Eşitliği

Aktif

=

 Pasif
Varlıklar

=

 Kaynaklar
Varlıklar

=

 Sermaye + Borçlar
Dönen Varlıklar + Duran Varlıklar

=

 Kısa adeli Yabancı Kaynaklar + Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar + Özkaynaklar

Gelir Tablosu

İşletmenin belirli bir faaliyet dönemi sonunda faaliyet sonucunu gösteren tablodur. Döneme ait tüm bu gelir ve  giderler bu tabloda yer alır. Döneme ait tüm bu gelir ve giderler dönem kar zararına devredilerek kapatılır. Gelirler özsermayeyi artırıcı,giderler azaltıcı etki yapar.

Gelir

İşletmenin ana faaliyet konusu olan mal ve hizmet satışları ile yan faaliyet konusu olan kira,faiz gibi iktisadi değerlerin brüt tutarıdır.

Gider

Gelir elde etmek için yapılan varlık (aktif) tükenmelerdir.

Gelir tablosu oluşturulurken bütün gelirler (+) bütün giderler (-) kalem olarak işlenir.

Gelir Tablosunun Ana Bölümleri

  1. Brüt Satış Kar Veya Zararı : Brüt satış karı bölümü içerisinde işletmenin satışlardan elde ettiği gelirler,satış iade ve iskontoları, satılan ticari malın maliyeti gibi giderler yer alır.

    Net Satışlar=Brüt Satışlar-(Satıştan iadeler+Satış iskontoları)
    Brüt Satış Karı(Zarar)=Net Satışlar-Satılan Ticari Malın Maliyeti

  2. Faaliyet Kar Veya Zararı : Bu bölümde işletmenin faaliyetlerini yerine getirebilmesi için yaptığı giderler yer alır.
    • Faaliyetlerle İlgili Giderler
    • Genel yönetim giderleri
    • Pazarlama satış ve dağıtım giderleri
    • Araştırma geliştirme giderleri

    3. Net Kar Bölümü : Bu bölümde işletmenin faaliyet sonucu bölümüne etki eden olağan dışı gelir ve giderler,finansal gelir ve giderler ve önceki yıllara ait düzeltmeler yer alır.

      Mali Nitelikteki İşlemler ve Bilanço Üzerindeki Etkileri

      Peşin Mal Alışı

      Bilanço
      Kasa (-) Azalır,Mal (+) Artar.

      Aktif değişmez.

      		 Hiç bir değişiklik olmaz.

      Pasif değişmez.

      Mal ve paranın her ikisi de varlık kalemidir. Varlık kalemlerinden birinde artış diğerinde azalış varsa varlık toplamı değişmeyecektir. Aktif ve pasif toplamları aynı kalır.

      Örnek : İşletmenin varlıkları toplamı 100 TL dir. İşletme 5 TL peşin mal almıştır.

      Varlık toplamı 100 TL eşit kalır

      Mal (+) 5

      Kasa (-) 5

      Maliyetine Peşin Satış

      Mal kaleminde azalma kasa kaleminde aynı oranda artma olacağından varlık dengesi bozulmayacaktır.

      Bilanço
      Kasa (+) Artar,Mal (-) Azalır.

      Aktif değişmez.

      		 Hiç bir değişiklik olmaz.

      Pasif değişmez.

      Kredili Mal Alışı (Veresiye)

      Mal kaleminde artış olurken borçlar da artacaktır.

      Bilanço
      Mal (+) Artar.Aktif artar Satıcıya Borç (+) Artar.Pasif artar.

      Aktif ve pasif toplamları aynı miktarda artar.

      Örnek : İşletmenin aktif ve pasif toplamları 200 TL dir. Kredili olarak 10 TL lik mal alınmıştır.

      Mal (+) 10 TL

      Borç (+) 10 TL

      Borç Ödemek

      Borçlar azalırken ödeme nedeniyle kasada da azalma olacaktır.

      Bilanço
      Kasa (-) Azalır,Aktif azalır. Borç (-) Azalır.Pasif azalır.

      Aktif ve Pasif toplamları aynı miktarda azalır.

      Karlı Peşin Mal Satışı

      Bilanço
      Kasa (+) Artar.Aktif artar. Kar Sermayeye Eklenir.Pasif artar.

      Kasaya giren para malın bedelinden kar kadar fazla olacaktır. Kar özsermayeyi artırıcı bir etki gösterdiğinden denge bozulmayacaktır.

      Aktif ve pasif toplamları kar miktarı oranında artar.

      Örnek : İşletmenin Aktif = Pasif toplamı 300 TL dir. İşletme 10 TL malı 2 TL karla peşin satmıştır.

      Çözüm :

      Aktifte;

      • Kasa (+) 12 TL
      • Mal (-) 10 TL

      Pasifte;

      • Kar (+) 2 TL

      Sonuç olarak hem aktif hem de pasif 2 TL artacak ve 302 TL olacaktır.

      Zararlı Peşin Satış

      Kasaya giren para malın bedelinden zarar kadar az olacaktır. Zarar özkaynaklarda bulunan sermayeyi azaltacağından aktif ve pasif azalacaktır.

      Örnek : İşletmenin aktif ve pasif toplamları 400 TL dir. 20 TL mal 5 TL zararla 15 TL’ye satılmıştır.

      Bilanço
      Kasa (+) 15 TL artarMal (-) 20 TL azalır.

      Aktif azalır.

      		 Zarar (-) 5 TL sermayeyi  azaltır.

      Pasif azalır.

      Aktif ve Pasif toplamları zarar kadar azalarak 395 TL olur.

      İşletmeye Ortak Almak

      İşletmeye kendi evini vererek ortak olduğunu düşünelim. Kişinin işletmeye verdiği evin bedeli kendi haklarını yani sermayeyi gösterir. Aktif ve pasif artacaktır.

      Bilanço
      Bina (+) Artar.Aktif artar. Sermaye (+) artar.Pasif artar.

      Kar (Zarar) Hesaplanması

      Gelir,Gider Dengesi Açısından

        Kar = Gelir – Gider

        Özsermaye Açısından

          Kar=[Dönem Sonu Sermaye- Dönem Başı Sermaye] + İşletmeden çekilenler – İşletmeye eklenenler